توکن دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) چیست؟ بررسی مزایا و کاربردها در بازار کریپتو

دارایی‌های دنیای واقعی (Real World Assets یا RWA) به عنوان یکی از بخش‌های نوآورانه و رو به رشد در فضای بلاک چین شناخته می‌شوند که فرصت‌‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در حوزه دیفای (DeFi) فراهم کرده‌اند. این دارایی‌ها، پلی میان دنیای واقعی و دنیای بلاک چین ایجاد می‌کنند و امکان معامله و سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های واقعی را بر بستر بلاک چین فراهم می‌سازند. در این مقاله، مفهوم RWA را به زبان ساده شرح می‌دهیم و علاوه بر بیان مزایا و معایب دارایی‌های دنیای واقعی، نمونه‌هایی از پروژه‌های موفق این حوزه را نیز معرفی خواهیم کرد.

دارایی‌های دنیای واقعی در بازار ارزهای دیجیتال به چه معناست؟

همان‌طور که از نام آن پیداست، دارایی دنیای واقعی یا RWA (Real World Asset) به یک دارایی فیزیکی در جهان واقعی اشاره دارد که با تبدیل به یک توکن دیجیتال، امکان استفاده و معامله آن روی بستر بلاک چین فراهم می‌شود. این توکن‌ها کاربران را قادر می‌سازند تا دارایی‌های ملموس را در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) به‌کار بگیرند و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیجیتال بهره‌مند شوند.

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های مالی بر بستر بلاک چین است که بدون نیاز به واسطه فعالیت می‌کنند و خدمات متنوعی مانند وام‌دهی، استقراض و معامله را ارائه می‌دهند. با توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی، کاربران می‌توانند این دارایی‌ها را در فضایی ایمن، شفاف و غیرمتمرکز معامله کرده و حتی مالکیت آن‌ها را بین افراد مختلف انتقال دهند.

توکن‌های RWA در بازار کریپتو به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• توکن‌های قابل تعویض (Fungible Tokens): این دسته دارایی‌ها، ارزش و ویژگی یکسان دارند و می‌توان آن‌ها را به راحتی با یکدیگر مبادله کرد.
• توکن‌های غیرقابل تعویض (Non-Fungible Tokens یا NFT): این توکن‌ها منحصر به فردند و هر واحد ویژگی و ارزش مختص خود را دارد؛ بنابراین، قابل تعویض با توکن دیگر نیستند.

به همین ترتیب، توکن‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی امکان دسترسی، سرمایه‌گذاری و معاملات امن‌تر و سریع‌تر را برای افراد در سراسر جهان فراهم می‌کند.

استیبل کوین تتر (USDT) یکی از نمونه‌های شناخته‌شده توکن RWA قابل تعویض به شمار می‌رود. توکن‌های USDT نماینده دلار فیزیکی در دنیای رمزارزها هستند و این امکان را فراهم می‌کنند تا کاربران بدون نیاز به خرید و فروش مستقیم دلار، از توکن‌هایی با ارزش برابر دلار استفاده کنند.

در کنار آن، برخی از توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) نیز می‌توانند نقش توکن RWA را داشته باشند و مالکیت دارایی‌های دنیای واقعی مانند آثار هنری، اشیای کلکسیونی و حتی املاک را به صورت دیجیتال نمایش و منتقل کنند.

مجموعه‌های NFT اهمیت زیادی در بازار توکن دارایی‌های دنیای واقعی دارند و در مقایسه با توکن‌های قابل تعویض RWA، معمولاً ساختار پیچیده‌تری دارند. به همین دلیل در ادامه این مقاله، بیشتر تمرکز ما روی نوع غیرقابل تعویض RWA و کاربردهای آن خواهد بود.

بررسی مزایا و معایب توکن‌های RWA

برخلاف بسیاری از NFTهای موجود در بازار ارزهای دیجیتال که غالباً نماینده دارایی‌ها و آیتم‌های مجازی هستند، توکن‌های RWA غیرقابل تعویض مالکیت دارایی‌های فیزیکی و واقعی را نمایش می‌دهند. این ویژگی باعث شده این توکن‌ها مزایا و چالش‌های منحصربه‌فردی برای دارندگان و معامله‌گران داشته باشند و همین موضوع، آن‌ها را نسبت به سایر NFTهای بازار متمایز می‌کند.

مزایای توکن دارایی‌های دنیای واقعی غیرقابل تعویض

اثبات و انتقال مالکیت دارایی‌های فیزیکی معمولاً همراه با فرایندهای دشوار و کاغذبازی‌های زمان‌بر است. توکن‌های غیرقابل تعویض با پشتوانه دارایی واقعی (RWA)، راه‌حل مناسبی برای رفع این چالش به شمار می‌روند. این توکن‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا به سادگی و به صورت دیجیتال مالکیت خود بر دارایی‌های واقعی را اثبات یا آن را به دیگران منتقل کنند.

علاوه بر ثبت دقیق سوابق و اطلاعات مربوط به دارایی‌های واقعی، توکن‌های غیرقابل تعویض RWA امنیت بالاتری در معاملات ارائه می‌دهند و جلوی اتفاقاتی مانند فروش یک دارایی به چند نفر یا جعل اسناد را می‌گیرند.

همچنین انتقال و دسترسی به مالکیت این دارایی‌ها به کمک توکن‌های RWA بسیار ساده‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود که این موضوع می‌تواند نقدینگی بازارها را بهبود ببخشد. برای مثال، اگر قصد خرید ملکی در ترکیه را داشته باشید، به‌صورت سنتی باید سرمایه خود را به دلار یا لیر تبدیل کنید و حضوری به آن کشور سفر و قرارداد امضا نمایید. اما با استفاده از توکن‌های غیرقابل تعویض RWA، می‌توانید به راحتی و از محل زندگی خود، مالکیت املاک و سایر دارایی‌ها را در کشورهای مختلف خریدوفروش کنید.

این مزیت موجب می‌شود بازارهایی همچون املاک و مستغلات در کشورهای مختلف به طیف وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران دسترسی پیدا کنند. افزایش این دسترسی، علاوه بر بالا بردن نقدینگی بازار، می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را بیشتر و نهایتاً به توسعه اقتصادی کشورهای میزبان کمک کند.

همچنین این توکن‌ها امکان تقسیم یک دارایی به واحدهای کوچکتر را فراهم می‌کنند که افراد مختلف در سراسر دنیا می‌توانند سهمی از یک دارایی را در یک بازار جهانی خرید و فروش کنند. برای مثال، سرمایه‌گذاران بر اساس بودجه خود قادر خواهند بود به جای خرید کامل یک ملک، بخشی از آن را خریداری کنند.

توکن‌های RWA غیرقابل تعویض همچنین فرآیند اجاره دارایی‌های دنیای واقعی را ساده‌تر کرده‌اند؛ به طوری که دارندگان کالاها و دارایی‌های فیزیکی می‌توانند با واگذاری موقت دارایی‌های خود به اکوسیستم دیفای، سود دریافت کنند.

معایب توکن RWA غیرقابل تعویض

در حال حاضر، بزرگ‌ترین چالش توکن‌های RWA، نبود چارچوب قانونی مشخص و مناسب در کشورهای مختلف جهان است. معاملات و انتقال مالکیت دارایی‌های دنیای واقعی به روش سنتی با اسناد رسمی صورت می‌گیرد که حمایت قانونی برای خریدار و فروشنده فراهم می‌کند. در حالی که ثبت و انتقال مالکیت دارایی‌ها از طریق توکن‌های غیرقابل تعویض، هنوز به طور گسترده و رسمی پذیرفته نشده است.

به عنوان مثال، اگر امروز ملکی را در قالب NFT خریداری کنید، این توکن در دادگاه و نزد مراجع قانونی ارزش حقوقی ندارد و از نظر قانون، مالک واقعی همان شخصی است که اسناد رسمی و ثبت‌شده ملک را در اختیار دارد.

همچنین با توجه به دیجیتال بودن معاملات دارایی‌های دنیای واقعی روی بلاکچین، لازم است راهکاری ایجاد شود که مالکیت افراد بر کالا و دارایی‌ها به صورت واضح و قانونی مشخص باشد. در حال حاضر، برای برخی کالاهای کوچک، از راهکارهایی مانند بارکد یا قفل هوشمند استفاده می‌شود تا مالکیت و انتقال آن‌ها از طریق NFT قابل ردیابی باشد.

اعتماد میان خریدار و فروشنده نیز از دیگر چالش‌هاست. فرآیند توکن‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی نیازمند اطلاعات دقیق درباره وضعیت دارایی، امنیت در نگهداری آن، قیمت‌گذاری منصفانه و شفافیت از سوی فروشنده، پلتفرم و شبکه ارز دیجیتال است.

هر یک از این چالش‌ها، مشکلات جدی برای توکن‌های دارایی دنیای واقعی محسوب می‌شوند که راه‌حل قطعی و قابل اطمینانی برای آن‌ها وجود ندارد و فعلاً به عنوان بزرگ‌ترین مانع برای گسترش استفاده از RWA شناخته می‌شوند.

برخی از پروژه‌های معروف و برتر حوزه RWA

امروزه پروژه‌های متعددی در حوزه دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند که هرکدام اهداف، استراتژی‌ها و چشم‌اندازهای خاص خود را دارند و می‌توانند گزینه‌های جذابی برای سرمایه‌گذاری باشند. در ادامه به معرفی برخی از پروژه‌های برتر فعال در این حوزه می‌پردازیم:

اوندو (Ondo)

Ondo به عنوان یک پلتفرم و میزبان برای فعالیت ارزها، برنامه‌های کاربردی، شرکت‌ها و علاقه‌مندان به توکن‌های دارایی‌های دنیای واقعی شناخته می‌شود. با وجود عرضه در ابتدای سال ۲۰۲۴، تا به امروز توجه گسترده‌ای از سوی سرمایه‌گذاران دریافت کرده و توانسته وارد لیست ۱۰۰ ارز دیجیتال برتر شود. این پروژه همکاری‌های متعددی با شرکت‌ها و سازمان‌های حقیقی و مجازی داشته و پروژه‌هایی مانند استیبل کوین USDY را راه‌اندازی کرده است که نقش دلار توکنیزه‌شده را ایفا می‌کند.

یونیکورا (Unikura)

Unikura یک بازار غیرمتمرکز وب ۳.۰ است که به عنوان پلتفرمی برای اشتراک‌گذاری و معامله کلکسیون‌های منحصربه‌فرد ژاپنی، مانند اسباب‌بازی‌های قدیمی، مانگا و فیگورهای انیمه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پس از خرید یک کالا در بازار Unikura، این پلتفرم ابتدا دارایی را از فروشنده دریافت می‌کند و بعد از بررسی سلامت و اصالت آن، دارایی در انبار مخصوص Unikura نگهداری می‌شود. سپس برای خریدار، یک توکن NFT صادر می‌شود که نماینده مالکیت کالای واقعی است. خریدار، در صورت تمایل می‌تواند دارایی فیزیکی را مشاهده کند، اما تمامی معاملات و انتقال مالکیت صرفاً بر اساس توکن NFT انجام می‌شود.

سنتریفیوژ (Centrifuge)

هدف پروتکل Centrifuge ایجاد بازاری شفاف برای کاربران وام گیرنده و وام دهنده است تا بتوانند بدون نیاز به واسطه، معاملات خود را انجام دهند. مزیت اصلی Centrifuge در مقایسه با دیگر پلتفرم‌های وام‌دهی دیفای، امکان پشتیبانی از دارایی‌های واقعی و تبدیل آن‌ها به توکن است.

Centrifuge به صاحبان دارایی این فرصت را می‌دهد تا با توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی، آن‌ها را در اختیار پروتکل‌های وام‌دهی بگذارند و در عوض، سود دریافت کنند.

کردیت کوین (Creditcoin)

Creditcoin یک پلتفرم بلاک چینی است که در حوزه وام‌دهی غیرمتمرکز فعالیت می‌کند و فرایند دریافت وام و ارتباط میان وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان را آسان‌تر کرده است. هر کاربر در Creditcoin بر اساس سابقه تراکنش‌ها و فعالیت‌هایش، امتیاز اعتباری دریافت می‌کند و این امتیاز در زمان ارائه یا دریافت وام برای تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ارز دیجیتال، پول فیات، سهام و توکن دارایی‌های دنیای واقعی از جمله دارایی‌هایی هستند که کاربران در این پلتفرم می‌توانند آن‌ها را قرض دهند یا قرض بگیرند.

چه آینده‌ای در انتظار توکن دارایی‌های دنیای واقعی است؟

با وجود ظرفیت‌ها و کاربردهای گسترده‌ای که توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی می‌تواند به همراه داشته باشد، محدودیت‌هایی مانند نبود قوانین شفاف و مشخص، فعلاً باعث شده است کاربرد اصلی این توکن‌ها به تأمین نقدینگی برای پلتفرم‌ها و فعالان حوزه دیفای محدود بماند.

با این وجود، توکن‌های RWA و فرایند توکن‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی، پتانسیل رشد چشمگیر و پذیرش گسترده را در سال‌های آینده دارند. این توکن‌ها می‌توانند افق‌های تازه‌ای برای درآمدزایی، مدیریت ریسک و نوآوری در بازارهای مالی سنتی و دیجیتال ایجاد کنند. احتمال می‌رود که در آینده نزدیک، این توکن‌ها به دیگر بازارهای مالی نیز راه پیدا کنند و موجب افزایش سرعت معاملات، کاهش هزینه‌ها و نقدشوندگی بیشتر برای سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان خدمات مالی در سراسر جهان شوند.

این مسیر تازه آغاز شده و امروزه شاهد همکاری‌هایی میان شرکت‌های بلاک چینی و نهادهای مالی سنتی هستیم. به عنوان نمونه، پروتکل غیرمتمرکز وام‌دهی میکر دائو (MakerDAO) از سال ۲۰۲۲ با بانک هانتینگدون ولی (Huntingdon Valley) وارد همکاری شده و این بانک با ارائه وثیقه‌هایی مانند املاک تجاری، موفق به دریافت وام از اکوسیستم دیفای شده است. این همکاری‌ها نشان می‌دهد که آینده توکن‌های RWA روشن و رو به رشد خواهد بود.

در نمونه‌ای دیگر، نهاد پولی سنگاپور (Monetary Authority of Singapore) پروژه‌ای آزمایشی با عنوان Project Guardian راه‌اندازی کرده است. در این پروژه، دارایی‌هایی مانند اوراق قرضه و سپرده‌های بانکی به شکل دیجیتال درآمده و برای فعالیت در استخرهای نقدینگی دارای مجوز در شبکه پالیگان (Polygon) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با پیشرفت فناوری و بالاتر رفتن سطح هماهنگی و همکاری میان توکن‌های RWA و پروتکل‌های دیفای، افراد می‌توانند دارایی‌های واقعی خود را برای گرفتن یا دادن وام، خرید و فروش و حتی مبادله انواع کالاها و خدمات بر بستر بلاکچین به کار ببرند.

در نهایت، اگرچه امروز مسیر توکن‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی با چالش‌ها و موانع مختلفی روبه‌روست، اما انتظار می‌رود طی چند سال آینده این فضا دگرگون شود و شرایط جدیدی برای کاربران و شرکت‌های کوچک و بزرگ فراهم گردد تا حضور مؤثرتری در بازارهای مالی دیجیتال داشته باشند و از مزیت‌های توکن‌های RWA بهره ببرند.

سخن پایانی

توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی این امکان را فراهم می‌کند که دارایی‌های فیزیکی در زنجیره‌های بلاک چینی قابل دسترسی و معامله باشند. این فرآیند به افزایش نقدینگی و ایجاد نوآوری بیشتر در بازار ارزهای دیجیتال و سیستم‌های مالی، چه فیزیکی و چه دیجیتال، کمک می‌کند. توکن‌های دارایی دنیای واقعی فرصت‌های تازه‌ای برای سرمایه‌گذاری، پیشرفت فناوری، افزایش نقدشوندگی، درآمد پایدار و تعامل متفاوت با دارایی‌های فیزیکی به وجود می‌آورند و ممکن است طی سال‌های آینده تحول بزرگی در زمینه ثبت و انتقال مالکیت دارایی‌ها ایجاد کنند. البته، توکن‌های RWA همچنان با مسائلی مانند نبود چارچوب قانونی مشخص روبه‌رو هستند که لازم است با همکاری قانون‌گذاران و فعالان بازار، تدابیری برای رفع آن‌ها اندیشیده شود. نظر شما درباره آینده این حوزه چیست؟ آیا تمایل به سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های مرتبط با RWA دارید؟