وب هاستینگ غیر متمرکز چیست؟ آموزش ایجاد هاست وب غیرمتمرکز
وب هاستینگ یا همان میزبانی وب، مشابه بسیاری از مفاهیم اینترنتی، با ورود فناوری بلاکچین و شبکه‌های توزیع‌شده دچار تحول اساسی شده است. بلاکچین با حذف واسطه‌ها و نهادهای مرکزی، بستر ارتباطات همتابههمتا را فراهم کرده و همین موضوع باعث شده میزبانی وب سنتی و متمرکز به تدریج جای خود را به میزبانی وب غیرمتمرکز بدهد. در این مدل، وب‌سایت‌ها دیگر وابسته به یک سرور مرکزی نیستند و هاستینگ غیرمتمرکز به دلیل امنیت بالاتر، انعطاف‌پذیری بیشتر، حفظ حریم خصوصی و مقاومت بالاتر نسبت به نسخه‌های متمرکز، گزینه‌ای نوین و کارآمد محسوب می‌شود.
در حقیقت، میزبانی غیرمتمرکز می‌تواند نقطه عطفی در شیوه ذخیره و مدیریت داده‌ها در اینترنت جهانی باشد. به همین دلیل، در این مقاله به بررسی دقیق هاستینگ غیرمتمرکز می‌پردازیم؛ از معرفی ویژگی‌ها و مزایا تا بیان معایب آن. همچنین مراحل راه‌اندازی یک وب‌سایت بر بستر میزبانی غیرمتمرکز را مرور می‌کنیم و مقایسه‌ای بین هاست متمرکز و غیرمتمرکز خواهیم داشت. اگر علاقه‌مندید با شیوه‌های نوین میزبانی وب، به‌ویژه هاستینگ در فضای وب ۳ آشنا شوید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
وب هاستینگ غیرمتمرکز چیست؟
میزبانی غیرمتمرکز یا Decentralized Web Hosting روشی نوین برای ذخیره و ارائه فایل‌های وب‌سایت‌هاست که به جای اتکا به یک مرکز واحد، داده‌ها را به صورت توزیع‌شده در میان شبکه‌ای از نودها میزبانی می‌کند. برای درک بهتر این مفهوم، ابتدا باید نگاهی به وضعیت فعلی اینترنت داشته باشیم.
اینترنت یک شبکه جهانی از رایانه‌های متصل به هم است که امکان دسترسی و اشتراک‌گذاری اطلاعات را فراهم می‌آورد. با این حال، در ساختار سنتی وب ۲، بیشتر داده‌ها روی سرورهای متمرکز شرکت‌های بزرگ یا نهادهای دولتی نگهداری می‌شوند. چنین ساختاری عملاً به این سازمان‌ها قدرت تصمیم‌گیری درباره محتوای در دسترس کاربران را می‌دهد.
در سیستم‌های متمرکز، معمولاً یک سرور اصلی وظیفه توزیع فایل‌های وب‌سایت بین کاربران را بر عهده دارد. این تمرکزگرایی دست دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ را برای کنترل محتوا، سانسور اطلاعات، دستکاری داده‌ها و ایجاد نقاط ضعف امنیتی باز می‌گذارد. همین موضوع باعث می‌شود اصل بنیادین اینترنت، یعنی آزادی اطلاعات، به خطر بیفتد. در مقابل، وب هاستینگ غیرمتمرکز می‌تواند راهکاری برای مقابله با این محدودیت‌ها باشد و مسیر تازه‌ای برای دسترسی آزادتر و ایمن‌تر به داده‌ها فراهم کند.
میزبانی وب ۳
میزبانی غیرمتمرکز وب به دنبال حل مشکلات ناشی از سرورهای متمرکز شکل گرفته است. این نوع هاستینگ که همزمان با وب‌سایت‌های وب ۳ معرفی شد، کنترل بیشتری به کاربران و صاحبان وب‌سایت‌ها روی داده‌ها می‌دهد و تمرکز آن بر امنیت و حفظ حریم خصوصی افراد است.
در این مدل، وب‌سایت‌ها به جای قرار گرفتن روی یک سرور مشخص، در میان شبکه‌ای گسترده از صدها یا حتی هزاران کامپیوتر به نام نود توزیع می‌شوند. نودها به‌طور مشترک داده‌ها را در یک ساختار همتابههمتا ذخیره و نگهداری می‌کنند. هر نود جدید می‌تواند توان پردازشی و ظرفیت ذخیره‌سازی این شبکه را تقویت کند.
در فرآیند میزبانی غیرمتمرکز، داده‌ها ابتدا به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم و سپس رمزگذاری می‌شوند. این قطعات رمزگذاری‌شده میان نودهای مختلف توزیع شده و در زمان درخواست کاربر، نزدیک‌ترین نود اطلاعات موردنیاز را بازیابی و ارائه می‌کند. تکیه بر بلاکچین و فناوری‌های رمزنگاری پیشرفته در این سیستم، امنیت را افزایش داده و امکان سانسور یا دخالت شخص ثالث را از میان برمی‌دارد.
همچنین، افزونگی یا Redundancy در این ساختار نقشی کلیدی ایفا می‌کند. به این معنا که نسخه‌های پشتیبان متعددی از داده‌ها در شبکه توزیع می‌شود و حتی اگر بخشی از سیستم دچار مشکل شود، دسترسی به اطلاعات از بین نخواهد رفت. نمونه بارز استفاده از این مدل، پلتفرم OpenBazaar است؛ یک بازار اینترنتی غیرمتمرکز که معاملات مستقیم کالا و خدمات را میان کاربران ممکن کرده است. این وب‌سایت برای امنیت تراکنش‌ها از بلاکچین بیت‌کوین و برای ذخیره و اشتراک‌گذاری داده‌ها از سیستم فایل بین‌سیاره‌ای (IPFS) بهره می‌برد.
وب هاستینگ غیرمتمرکز چه تفاوتی با وب‌هاستینگ متمرکز دارد؟
وب‌سایت‌های غیرمتمرکز در مقایسه با وب‌سایت‌های سنتی و متمرکز ویژگی‌ها و ابزارهای متفاوتی دارند. در ادامه به برخی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم.
ابزارهای توسعه و پشتیبانی وب‌سایت
ساخت و پشتیبانی وب‌سایت‌های غیرمتمرکز وب ۳ نیازمند ابزارها و فناوری‌های متفاوتی نسبت به وب ۲ است. برای نمونه، توسعه‌دهندگان در این حوزه با سیستم‌هایی مانند IPFS و Swarm برای تقسیم و توزیع فایل‌ها در شبکه کار می‌کنند. از نظر برنامه‌نویسی نیز زبان‌هایی چون Rust و Solidity برای بخش بک‌اند و زبان‌هایی مانند JavaScript و TypeScript برای فرانت‌اند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شیوه ثبت دامنه
در هاستینگ غیرمتمرکز، ثبت دامنه معمولاً از طریق سیستم‌های نام‌گذاری بلاکچینی مانند Ethereum Name Service (ENS) انجام می‌شود. این دامنه‌ها روی بلاکچین ذخیره می‌شوند تا از تغییرات غیرمجاز، سرقت یا فروش غیرقانونی آن‌ها جلوگیری شود.
دسترسی به وب‌سایت
برای مشاهده وب‌سایت‌های غیرمتمرکز، مرورگرهایی نیاز است که از وب ۳ پشتیبانی کنند؛ مرورگر Brave یکی از شناخته‌شده‌ترین نمونه‌هاست. این مرورگرها می‌توانند هنگام نیاز، داده‌های صفحات وب را مستقیماً از شبکه غیرمتمرکز بازیابی کنند.
بازیابی فایل‌ها
در هاستینگ غیرمتمرکز، فرآیند یافتن و ارسال فایل‌ها به مرورگر از طریق شبکه‌ای گسترده از نودها انجام می‌شود. چون داده‌ها در نقاط مختلف ذخیره شده‌اند، بازیابی آن‌ها با سرعت بالاتری انجام می‌شود و وابسته به پاسخ‌گویی یک سرور مرکزی نیست. در عمل، بارگذاری فایل‌ها در این مدل معمولاً بین ۳ تا ۵ ثانیه طول می‌کشد.
قراردادهای هوشمند
یکی از ستون‌های اصلی وب ۳، استفاده از قراردادهای هوشمند است. این قراردادها در واقع برنامه‌های خودکاری هستند که روی بلاکچین اجرا می‌شوند و می‌توانند فرآیندهایی مانند پرداخت‌ها، رأی‌گیری یا ذخیره‌سازی داده‌ها را به شکل مستقل مدیریت کنند. استفاده از قراردادهای هوشمند واسطه‌ها را حذف کرده و مانع از دخالت یا دستکاری طرف‌های ثالث می‌شود.
عرضه محتوا
در وب‌سایت‌های غیرمتمرکز، محتوای وب بدون نیاز به سرور مرکزی و به طور مستقیم از طریق شبکه به مرورگر کاربر ارسال می‌شود. این شیوه، احتمال نفوذ و حملات سایبری را به حداقل می‌رساند، چراکه اطلاعات کاربران دیگر در یک نقطه واحد و آسیب‌پذیر ذخیره نمی‌شود.
مزایای وب هاستینگ غیرمتمرکز
در مقایسه با میزبانی سنتی و متمرکز، هاست غیرمتمرکز مزایای چشمگیری دارد. در ادامه به مهم‌ترین این مزایا اشاره می‌کنیم.
افزایش امنیت وب‌سایت
در هاست غیرمتمرکز، داده‌ها روی مجموعه‌ای از نودها توزیع می‌شوند، نه یک سرور مرکزی. همین ساختار احتمال هک شدن یا از کار افتادن سرویس را به شدت کاهش می‌دهد. نبود نقطه شکست واحد نیز باعث می‌شود خطراتی مانند نقض داده‌ها یا حملات DDoS کمتر اتفاق بیفتند.
کاهش هزینه‌ها
مدل سنتی هاستینگ به زیرساخت‌های گران‌قیمت و نگهداری مداوم سرورها وابسته است، در حالی که میزبانی غیرمتمرکز می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد. این موضوع برای کسب‌وکارهای کوچک یا افرادی که نمی‌خواهند هزینه‌های بالای سرورهای مرکزی را بپردازند، یک مزیت کلیدی محسوب می‌شود.
حفظ حریم خصوصی و مقابله با سانسور
در شبکه غیرمتمرکز، داده‌ها رمزگذاری و میان نودها توزیع می‌شوند. همین ویژگی رهگیری فعالیت کاربران را دشوار و پرهزینه می‌کند. علاوه بر این، وب هاستینگ غیرمتمرکز بستر مناسبی برای ایجاد پلتفرم‌های آزاد و بدون سانسور مانند Steemit فراهم کرده و به تقویت آزادی بیان کمک می‌کند. به همین دلیل، میان کاربرانی که دغدغه حریم خصوصی و مقابله با سانسور دارند، محبوبیت بالایی پیدا کرده است.
کنترل داده‌ها
میزبانی غیرمتمرکز وب به صاحبان و کاربران وب‌سایت امکان می‌دهد داده‌های خود را به شکل مستقیم مدیریت کنند. چون هیچ نهاد متمرکزی بر شبکه تسلط ندارد، افراد خود تصمیم می‌گیرند داده‌هایشان چگونه و با چه کسانی به اشتراک گذاشته شود. این موضوع جلوی سوءاستفاده‌هایی مانند داده‌کاوی (Data Mining) را می‌گیرد؛ فرآیندی که با استفاده از الگوریتم‌ها و روش‌های آماری، الگوهایی پنهان از داده‌های عظیم استخراج می‌کند.
کاهش ریسک خرابی
در مدل غیرمتمرکز، داده‌ها میان مجموعه‌ای از نودها توزیع می‌شوند. اگر یک یا چند نود از دسترس خارج شود، سایر نودها همچنان وظیفه ذخیره‌سازی و ارائه محتوا را ادامه می‌دهند. به همین دلیل، سرویس‌دهی دچار اختلال جدی نمی‌شود و پایداری بالاتری نسبت به هاستینگ سنتی دارد.
امکان درآمدزایی
وب ۳ و هاستینگ غیرمتمرکز فرصت‌های تازه‌ای برای کسب درآمد فراهم کرده‌اند. مدل‌هایی مانند پرداخت‌های خرد (Micro-payments) یا شبکه‌های غیرمتمرکز توزیع محتوا نه‌تنها امنیت و انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهند، بلکه در برابر سانسور هم مقاوم‌تر عمل می‌کنند. این ویژگی‌ها مسیر ایجاد کسب‌وکارهای جدید را برای توسعه‌دهندگان و کاربران هموار می‌سازد.
چالش‌ها و معایب وب هاستینگ غیرمتمرکز
با وجود تمام مزایا، میزبانی وب غیرمتمرکز خالی از ضعف‌ها و موانع نیست. برخی از مهم‌ترین چالش‌های آن عبارت‌اند از:
نیاز به دانش فنی
راه‌اندازی و مدیریت وب‌سایت‌های غیرمتمرکز معمولاً پیچیده‌تر از مدل‌های متمرکز است. بسیاری از صاحبان وب‌سایت ممکن است مهارت یا تخصص لازم برای کار با ابزارها و فناوری‌های وب۳ را نداشته باشند و همین موضوع فرآیند اجرا و به‌روزرسانی را دشوارتر می‌کند.
محدودیت ظرفیت نودها
ذخیره‌سازی و توزیع داده در شبکه نودها همیشه بدون نقص نیست. محدودیت منابع سخت‌افزاری و عملکردی این نودها می‌تواند باعث کاهش سرعت وب‌سایت یا ایجاد مشکلات مقیاس‌پذیری شود؛ موضوعی که در مقایسه با هاستینگ متمرکز، نقطه ضعف به حساب می‌آید.
نوظهور بودن فناوری
وب ۳ و هاستینگ غیرمتمرکز هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارند و استانداردها و پروتکل‌های قطعی برای آن‌ها شکل نگرفته است. نبود ابزارها و چارچوب‌های جامع می‌تواند انتخاب بهترین سرویس میزبانی و توسعه اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌های غیرمتمرکز را برای کاربران دشوار سازد.
چالش‌های قانونی و نظارتی
در حال حاضر قوانین مشخصی برای هاستینگ غیرمتمرکز وجود ندارد. این خلا قانونی می‌تواند مشکلاتی در زمینه انطباق با مقررات، حل اختلافات و حتی ملاحظات اخلاقی ایجاد کند. برای سازمان‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ‌تر، این موضوع به یک مانع جدی برای پذیرش گسترده‌تر این فناوری تبدیل شده است.
مقایسه میزبانی متمرکز و غیرمتمرکز وب
در جدول زیر، تفاوت‌های اصلی میان هاستینگ متمرکز و غیرمتمرکز آورده شده است:
| ویژگی | وب هاستینگ متمرکز | وب هاستینگ غیرمتمرکز |
|---|---|---|
| کنترل | مالک وب‌سایت کنترل محدودی بر سرور و زیرساخت دارد. | مالک وب‌سایت کنترل مستقیم بر داده‌های خود خواهد داشت. |
| مالکیت | زیرساخت‌ها در اختیار شرکت ارائه‌دهنده خدمات هاستینگ است. | زیرساخت میان شبکه‌ای توزیع‌شده از نودها و مشارکت‌کنندگان قرار می‌گیرد. |
| نقطه شکست واحد | وابستگی به یک سرور مرکزی، باعث آسیب‌پذیری در برابر قطعی یا خرابی سرور می‌شود. | فایل‌ها بین چندین نود توزیع می‌شوند و خطر از کار افتادن ناشی از یک نقطه ضعف کاهش می‌یابد. |
| امنیت | بیشتر در معرض هک و نقض داده‌ها قرار دارد. | با رمزنگاری و توزیع داده‌ها، امنیت بالاتری ارائه می‌دهد. |
| هزینه | معمولاً ارزان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است. | به دلیل نیاز به دانش فنی و زیرساخت خاص، ممکن است پرهزینه‌تر باشد. |
| مقیاس‌پذیری | به‌راحتی قابلیت مقیاس‌پذیری را پشتیبانی می‌کند. | برای افزایش مقیاس‌پذیری به زیرساخت‌های پیچیده‌تری نیاز دارد. |
به طور خلاصه، وب‌سایت‌های بزرگ‌تر که نیازهای امنیتی و مقیاس‌پذیری بالاتری دارند، اغلب به سمت هاستینگ غیرمتمرکز می‌روند. در مقابل، میزبانی متمرکز برای وب‌سایت‌های کوچک‌تر که به سطح بالایی از کنترل یا حفاظت نیاز ندارند، گزینه‌ای ساده‌تر و اقتصادی‌تر است.
آموزش مراحل وب هاستینگ غیرمتمرکز
برای میزبانی وب غیرمتمرکز لازم است فایل‌های وب‌سایت روی شبکه‌ای از نودها ایجاد و توزیع شوند. این فرایند به دانش فنی و ابزارهای ویژه وب۳ نیاز دارد. مراحل کلی آن به شرح زیر است:
گام اول: ساخت فایل‌های وب‌سایت
ابتدا باید فایل‌های وب‌سایت خود را ایجاد کنید. در این مرحله، فناوری‌ها و ابزارهای وب ۳ مانند IPFS یا Swarm برای ذخیره‌سازی و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها به کار گرفته می‌شوند.
گام دوم: انتخاب نام دامنه
پس از آماده‌سازی فایل‌ها، لازم است یک دامنه بلاکچینی برای وب‌سایت انتخاب کنید. سرویس‌هایی مانند Ethereum Name Service (ENS) گزینه‌ای رایج هستند. همچنین می‌توانید از دامنه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تری مانند Unstoppable Domains استفاده کنید.
گام سوم: ذخیره‌سازی فایل‌ها در شبکه
فایل‌ها به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم و میان نودهای مختلف شبکه توزیع می‌شوند. این توزیع باعث افزایش امنیت، دسترس‌پذیری و انعطاف‌پذیری داده‌ها می‌شود. ابزارهایی مانند IPFS و Swarm در این مرحله کاربرد دارند.
گام چهارم: اتصال دامنه به فایل‌های وب‌سایت
دامنه انتخابی باید به محتوای ذخیره‌شده در شبکه متصل شود. پس از اتصال، یک هش یا شناسه منحصربه‌فرد دریافت خواهید کرد که نشان‌دهنده موقعیت فایل‌ها در شبکه است. مدت زمان این فرایند بسته به ارائه‌دهنده سرویس می‌تواند متغیر باشد.
گام نهایی: تست و بررسی وب‌سایت
در پایان، وب‌سایت خود را آزمایش کنید تا مطمئن شوید همه بخش‌ها به درستی عمل می‌کنند. مرورگرهای سازگار با وب ۳ مانند Brave ابزار مناسبی برای بررسی و مشاهده وب‌سایت خواهند بود.
سخن پایانی
رشد وب ۳ و علاقه روزافزون کاربران و توسعه‌دهندگان به قابلیت‌های آن، آینده اینترنت را بیش از هر زمان دیگری به میزبانی غیرمتمرکز پیوند داده است. هاستینگ غیرمتمرکز می‌تواند امنیت، حریم خصوصی و دسترسی به داده‌ها را بهبود بخشد و زمینه ایجاد یک شبکه مقاوم‌تر و شفاف‌تر را فراهم کند. توسعه زیرساخت‌های غیرمتمرکز، گسترش شبکه‌های همتابههمتا و پذیرش بیشتر بلاکچین و سیستم‌های نام دامنه غیرمتمرکز نیز به این روند شتاب می‌بخشند.
امروزه شرکت‌های بزرگی مانند IBM و Meta سرمایه‌گذاری‌های جدی روی زیرساخت‌های وب ۳ انجام داده‌اند؛ نشانه‌ای از اهمیت و پتانسیل این مسیر. میزبانی غیرمتمرکز وب می‌تواند گامی مهم در جهت ساخت اینترنتی آزادتر و دموکراتیک‌تر باشد. با این حال، چالش‌های فنی، قانونی و نظارتی همچنان وجود دارند و تحقق کامل ایده اینترنتی امن، بدون سانسور و غیرمتمرکز را به آینده‌ای وابسته می‌کنند که این موانع پشت سر گذاشته شوند.
نظری ثبت نشده است.